Pıhtı, kaza ve yaralanmalarda aşırı kan kaybını ve kan akışını önleyen bir durumdur. Bu duruma tıp dilinde "hemostaz" adı verilir. Pıhtı, yarı katı kan kütlesi veya jel şeklinde olabilir. Pıhtı, dolaşım sistemi içinde uç damarların tıkanmasına sebep olabilmektedir. Her yıl binlerce insanın ölümüne ve kalıcı rahatsızlıklara neden olan pıhtı, her yaş grubunda görülebilmektedir. Özellikle ilerleyen yaşlarda görülme olasılığı artarken, genetik hastalıklar ve dış etkenlere bağlı olarak da gelişme gösterebilmektedir. Pıhtı genellikle toplardamarların hasar görmesi, toplardamarlardaki kan akışının yavaşlaması ve kanın pıhtılaşmaya olan yatkınlığının artması gibi temel faktörler sonucu ortaya çıkmaktadır.

Pıhtılaşma sisteminin üç ana bileşeni vardır:

Trombosit adı verilen küçük hücreler kemik iliğinden oluşur ve kanın pıhtılaşmasında temel faktörlerden biridir. Damar duvarının bütünlüğü bozulduğunda, yani kanamalar oluştuğunda trombositler o bölgeye yönelerek tıkaç görevi üstlenir ve kanama olan bölgeyi kapatmaya çalışır. Bu duruma "primer hemostatik tıkaç" denir.

Kan pıhtılaşmasında etkili olan trombositler yapışkan ve şekil değiştirici özelliklere sahiptir. Damarların zedelenmesi durumunda trombositler o bölgeye gelir ve yapışkan özellikleri ile zedelenen damar çevresinde tıkaç oluştururlar. Kanamaların durdurulmasının en etkili yolu kanın pıhtılaşmasıdır. Pıhtılaşma mekanizması son derece karmaşık bir yapıya sahiptir.

Damarlar içinde kanama oluşması durumunda trombositlerden tromboplastin adı verilen bir madde açığa çıkarak pıhtı mekanizmasını başlatır. Tromboplastin aktif hale gelerek, karaciğerde oluşan K vitamini içeren protrombini kalsiyum iyonları yardımıyla trombine çevirir. Trombin de kan plazmasındaki fibrinojeni fibrine dönüştürerek fibrin liflerinden bir ağ oluşturur ve böylelikle pıhtı oluşumu gerçekleşmiş olur. Bu fibrin lifleri yapışkan özelliği sayesinde, zedelenen damar yerine yapışarak kanayan bölgeyi durdurur. Böylelikle pıhtılaşma gerçekleşmiş olur.

Pıhtı olan hastaların bir kısmında hiçbir ciddi belirti olmayabileceği gibi bazı hastalarda önemli sonuçlar doğurabilir. Pıhtının en belirgin ve yaygın şikayetleri arasında bacakta şişlik, ağrı, sıcaklık hissi ve renk değişimi bulunur. Bazen hasta bu şikayetler nedeniyle yürüyemeyebilir. Aynı zamanda kan akışının durmasını sağlayan pıhtı, akciğer damarlarını tıkama riski ile kalp yetmezliği, kanser, doğum kontrol hapı kullanımı ve aşırı kilo gibi durumlarda daha sık görülmektedir.

Pıhtı tedavisinin ilk ve temel amacı, akciğer embolisi ve pıhtının tekrar gelişmesinin engellenmesidir. Diğer yandan, hastanın bacağındaki şikayetlerin azaltılması ve ileride oluşabilecek toplardamar yetmezliğinin önlenmesi amaçlanır. Bu amaçlar doğrultusunda günümüzde pıhtı önleyici ve kanı incelten ilaçlar kullanmak ve varis çorabı giymek yaygın olarak uygulanan tedavi yöntemleridir.